Birleşik Kamu İş Arge birimi tarafından yapılan halkın enflasyonu arştırmsı raporu açıklandı.
BİRLEŞİK KAMU İŞ “HALKIN ENFLASYONU” ARAŞTIRMASI
OCAK 2020
-HALKIN ENFLASYONU OCAKTA YÜZDE 4,2 OLDU
-YOKSUL KESİMİN GELİRİNİN BÜYÜK BÖLÜMÜNÜ AYIRMAK ZORUNDA OLDUĞU GIDA HARCAMALARI OCAK AYINDA MEYVE VE SEBZE FİYATLARININ ETKİSİYLE YÜZDE 4,2 ORANINDA ARTTI.
-BİRLEŞİK-KAMU İŞ’İN, EN ÇOK TÜKETİLEN 77 GIDA MADDESİNİ ESAS ALARAK YAPTIĞI ÇALIŞMAYA GÖRE GIDA FİYATLARINDA SON BİR YILLIK ARTIŞ İSE YÜZDE 27,4 OLDU.
Halkın en yoksul kesiminin gelirinin büyük bölümünü ayırmak zorunda olduğu gıda harcamalarında Ocak ayında yüzde 4,2 oranında artış yaşandı. Gıda fiyatları geçen yıl Ocak ayındaki seviyesine göre ise yüzde 27,4 oranında artış kaydetti.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge Birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki pazar ve marketlerden fiyatlarını her ay düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 77 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Ocak ayı sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre söz konusu sepet için harcanan para Ocakta bir önceki aya göre yüzde 4,2 oranında artarken, yıllık artış ise (Ocak 2019’a göre) yüzde 27,4 oldu. Gıda fiyatlarında 12 aylık ortalama fiyatlara göre artış ise yüzde 42,3 olarak hesaplandı.
TÜİK’ten farklı olarak en fazla tüketilen ve dolayısıyla daha az sayıda gıda maddesi esas alınarak yapılan çalışmaya göre gıda harcamalarında ocakta yaşanan artış büyük ölçüde, ekmek, un, bulgur, makarna grubu ile sebze ve süt ve süt ürünleri grubu fiyatlarında yaşanan artıştan kaynaklandı.
Araştırmayla, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.
TÜİK’in en son açıkladığı Hane Halkı Tüketim Harcaması araştırmasına göre 2018 yılında Türkiye’deki en yoksul yüzde 20’lik kesim harcamalarının yüzde 28,7’sini gıda için yaparken, en zengin yüzde 20’lik kesim ise gıdaya en yüzde 15,4 oranında pay ayırdı. Gıdanın harcamalar içerisindeki payı Türkiye genelinde ise yüzde 20,3 olarak ölçüldü. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.
Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.
Bu arada araştırmalara göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
|
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM (Ocak 2020) (%) |
|||
|
|
Bir Önceki Aya Göre |
Yıllık |
Yıllık Ortalama |
|
Ekmek, un, bulgur, makarna v.b. |
1,45 |
12,33 |
19,71 |
|
Et-Balık |
-0,26 |
8,24 |
13,89 |
|
Süt, süt ürünleri, yumurta |
2,44 |
51,72 |
43,13 |
|
Yağ |
-1,79 |
11,70 |
18,50 |
|
Meyve |
0,86 |
44,13 |
84,60 |
|
Sebze |
28,99 |
8,26 |
75,58 |
|
Bakliyat |
-3,22 |
27,66 |
23,54 |
|
Diğer |
-1,89 |
36,99 |
33,50 |
|
Ortalama |
4,23 |
27,41 |
42,26 |
Ocakta, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre, yüzde 1,45 oranında artış yaşanırken, et-balık harcamalarında özellikle kırmızı et fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle yüzde 0,26 oranında düşüş oldu.
Ocakta süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamaları yüzde 2,44 oranında artarken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında ise yüzde1,8 oranında azalış gözlendi.
Meyve harcamalarının yüzde 0,9 oranında arttığı ocak ayında sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 28,99 oranında yükseliş yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 3,2 oranında azaldığı ocak ayında, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında yüzde 1,9 oranında azalma oldu.
SON BİR YIL
Gıda harcamalarında yıllık olarak ise (Ocak 2019’a göre) yüzde 27,41 oranında artış yaşandı.
Ocak 2019’a göre bu yıl ocak ayında ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 12,3, et-balık fiyatlarında 8,2, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 51,7 oranında artış yaşandı. Bir yıl öncesine göre göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 11,7 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 44,1 oranında, sebze fiyatları ise yüzde 8,26 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları yüzde 27,7 diğer gıda fiyatları ise yüzde 37 oranında arttı.
YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatları esas alınarak yapılan hesaplamaya göre de gıda fiyatlarında yüzde 42,3 oranında artış yaşandı.
Son 12 aylık ortalama fiyatlara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 19,7, et ve balık fiyatları yüzde 13,9, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 43,1, yağ fiyatları yüzde 18,5, meyve fiyatları yüzde 84,6, sebze fiyatları yüzde 75,6, bakliyat fiyatları yüzde 23,5, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 33,5 oranında artış kaydetti.