Zübeyde Hanım'ın Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatının şekillenmesinde çok büyük önemi bulunuyor. Ömrü boyunca yollarını gözlediği oğlu Mustafa Kemal bir ulusun kaderini yeniden çizmiştir.
Zübeyde Hanım, 1857 yılında Selanik’te doğmuştur. Aslen Karamanlı olan Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal Atatürk ile Makbule Atadan’ın annesidir. Osmanlı devrinde, II. Mehmed zamanında Karaman’dan Rumeli'ye göçen ve Selanik yakınlarındaki Langaza'da toprak işleri ile uğraşan bir Türkmen ailesi olan Hacı Sofu ailesindendir. Mustafa Kemal Atatürk’ün anne soyu da, Karaman’dan gelerek Selanik ile Manastır’ın arasında bulunan Vodina Sancağı’na bağlı “Sarıgöl” de denilen “Kayalar” Nahiyesine yerleşmişlerdir. Aile, sonradan Selanik yakınlarında bugün de kaplıcaları ile meşhur olan Langaza’ya yerleşmiştir.
Selanik’te Gümrük Muhafaza Teşkilatında memur Ali Rıza ile 1871 yılında 14 yaşında evlenmiştir.
Yeni çiftin Fatma, Ömer ve Ahmet adlı çocukları doğmuştur. Ancak Fatma ölmüş, daha sonraki yıllarda da Ömer ve Ahmet hayatını kaybetmiştir. 1881'de dördüncü çocukları Mustafa, 1885'te Makbule, 1889'da Naciye doğmuştur. Naciye, küçük yaşta veremden hayatını kaybetmiştir. Ali Rıza Efendi de 1888 yılında ölmüştür.
Zübeyde, çocuklarını da alarak abisi Hüseyin Bey’in çiftliğine gitmiştir. Babasının erken ölümünün ve dayısının çiftliğinde ailenin erkeği olarak yaşadıklarının Mustafa üzerinde derin etkileri olduğu düşünülmektedir.
Zübeyde Hanım Balkan Savaşı'ndan sonra artık Osmanlı toprağı olmaktan çıkan Selanik'i terk ederek kızı Makbule ile birlikte İstanbul'a göç edip Beşiktaş Akaretler'de bir eve yerleşmiştir.
1919'da Anadolu’ya çıktığından beri görmediği ve üstelik Osmanlı Padişahı tarafından hakkında ölüm emri verildiğini öğrendiği oğlu Mustafa Kemal ile ancak 14 Haziran 1922'de Adapazarı'nda tekrar buluşan Zübeyde Hanım, onun yanına Ankara'ya yerleşmiştir. Tedavi amacıyla 18 Aralık 1922’de İzmir’e gitmiştir. Son günlerini Latife Hanım Köşkü’nde geçiren Zübeyde Hanım, 14 Ocak 1923’te 66 yaşında hayatını kaybetmiştir. İzmir’in Karşıyaka ilçesinde 1940 yılında yaptırılan anıt mezarda yatmaktadır.
Kendisini rahmetle anıyoruz.
14.01.2020
Fatin ILTAR
Eğitim İş Sendikası Antalya Şube Başkanı