2020 yılı Milli Eğitim Bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı.2020 yılında MEB bütçesi 125 milyar 396 milyon olarak öngörülmüştür. İlk bakışta geçmiş yıllara göre MEB bütçesinin arttığı görülse de aslında bir azalma söz konusudur.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın bütçesinin rakamsal büyüklüğüne aldanmamak gerekir. Bu büyüklüğün asıl nedeni personel giderleri, sosyal güvenlik kurumlarına yapılan ödemeler ve zorunlu cari harcamalardan kaynaklanmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı bütçesini değerlendirirken hiç kuşkusuz eğitim yatırımlarına ayrılan payı bilmemiz gerekmektedir. Bakanlığın bütçesini yatırıma ayrılan payın miktarı ile değerlendirmek daha gerçekçi olacaktır.
MEB bütçesinden yatırıma ayrılan paya baktığımızda durumun hiç de iç açıcı olmadığını görüyoruz. AKP ‘nin iktidara geldiği 2002 yılında MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay % 17,18 iken,2019 yılında bu oran %4,88’e gerilemiş,2020 yılında ise 4,65 olması öngörülmüştür. Yani AKP iktidarları döneminde eğitim yatırımına ayrılan pay sürekli bir azalma eğilimi göstermiştir.17 yıllık AKP iktidarları döneminde en düşük oran ise 2020 bütçesinde öngörülmüştür.
Yatırımda ise aslan payını hiç kuşkusuz İmam Hatipler almaktadır. AKP iktidarının başından beri çok sevdiği ve giderek bu sevginin artarak devam ettiği kurumlar İmam Hatipler olmuş, diğer eğitim kurumları deyim yerindeyse üvey evlat muamelesi görmüştür. Peki eğitim yatırımlarında aslan payını alan İmam Hatipler her türlü fiziki imkana kavuşturulurken diğer eğitim kurumları ne durumda derseniz onların durumu tabiri caizse içler acısı. Tam gün eğitime geçmek şöyle dursun 40-50 kişilik sınıflarda eğitim vermek zorunda bırakılmışlardır.
AKP’nin eğitime bakışı bütçeye de yansımış durumda. Son 16 yılda özel okullar sürekli teşvik edilirken, devlet okulları ihtiyaçlarını velilerden karşılamak zorunda bırakılmışlardır. Bu da AKP İktidarının neoliberal bir bakış açısıyla, özelleştirmeyi tam desteklediğinin somut bir göstergesidir.
2020 yılı MEB bütçesinin 125 milyar 396 milyon olması öngörülmüştür. Bu bütçenin %73’ü personel giderleri,%11’i sosyal güvenlik pirim giderleri olmak üzere %84’ü doğrudan personel giderleri için ayrılmıştır.
Geçen yıl personel giderleri için ayrılan pay,%83 iken bu yıl %84 olması, eğitim bütçesinin geçen yıla göre rakamsal olarak arttığı görülse de bu artışın personel giderlerindeki artıştır. Aslında eğitim yatırımında her hangi bir artış olmadan sadece rakamsal bir artışın olduğu görülecektir.
Yıllara göre baktığımızda MEB yatırım ödeneği sürekli ve düzenli olarak azalmıştır. Bu da bize gösteriyor ki 2002’den bu yana AKP, MEB yatırımından vazgeçmiştir.
Aslında yapılması gereken çok basittir. Kamusal kaynakların yine kamusal bir hak ve ödev olan eğitime aktarılması gerekmektedir. Özel okulları teşvik etmekten vazgeçilmeli, kaynaklar kamusal eğitime kaydırılmalıdır. Her şeyden tasarruf edilebilir ama eğitimden asla anlayışıyla hareket edilmelidir. Çünkü eğitimden yapılan tasarruf çok daha pahalıya mal olur.
Hüseyin Kara