BİRLEŞİK KAMU İŞ “HALKIN ENFLASYONU” ARAŞTIRMASI
MAYIS2019
-GIDA FİYATLARINDAKİ YÜKSELİŞ SÜRÜYOR
-MAYIS AYINDA GIDA FİYATLARI BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 0,45 ORANINDA ARTIŞ GÖSTERDİ.
-BU YILIN İLKBEŞ AYILIK DÖNEMİNDE YÜZDE 24,1 ORANINDA ARTAN GIDA FİYATLARINDAKİ SON BİR YILLIK ARTIŞ İSE YÜZDE 55,73 OLARAK ÖLÇÜLDÜ.
Gıda fiyatlarında nisan ayında gözlenen yüzde 6,22’lik artıştan sonra mayıs ayında da yüzde 0,45 oranında artış yaşandı. Gıda fiyatlarında bu yılın ilk beş aylık dönemindeki toplam artış yüzde 21,11’e, mayıs sonu itibariyle son bir yıllık artış ise yüzde 55,73’e kadar çıktı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki pazar ve marketlerden fiyatlarını düzenli olarak derlediği 78 zorunlu gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının mayısayı sonuçları açıklandı. Araştırmayla, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.
Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 liradakaldığını gösteriyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.
Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.
Bu arada TÜİK’in araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
Sebze fiyatlarında yaşanan mevsimlik azalışa rağmen mayıs ayında gıda harcamaları nisan ayına göre yüzde 0,45 oranındaartış kaydetti.
|
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM (MAYIS2019) |
|||
|
Bir Önceki Aya Göre (%) |
Aralık 2018’e göre (%) |
Yıllık (%) |
|
|
Ekmek, un, bulgur, makarna v.b. |
0,21 |
4,91 |
24,39 |
|
Et-Balık |
0,22 |
9,34 |
20,70 |
|
Süt, süt ürünleri, yumurta |
10,31 |
36,95 |
52,98 |
|
Yağ |
10,36 |
10,10 |
24,48 |
|
Meyve |
22,92 |
61,10 |
122,25 |
|
Sebze |
-33,66 |
17,43 |
134,59 |
|
Bakliyat |
5,20 |
6,31 |
23,35 |
|
Diğer |
4,24 |
14,31 |
23,03 |
|
Ortalama |
0,45 |
24,11 |
55,73 |
Nisanda, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 0,21 oranında artışyaşanırken, et-balık harcamalarında iseyüzde 0,22 oranında artışgözlendi.
Mayıstasüt ve süt ürünleri ile yumurta harcamalarıyüzde 10,31oranında artarken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında yüzde 10,36oranında yükselme kaydedildi.
Meyve harcamalarının yüzde 22,92 oranında arttığı mayıs ayında sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 33,66 oranında azalış yaşandı.
Bakliyat fiyatları yüzde 5,20oranındaartarken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarındada yüzde 4,24oranında artış oldu.
OCAK-MAYIS DÖNEMİ
Yılın ilkbeş ayında gıda fiyatlarında toplam yüzde 24,11 oranında yükseliş kaydedildi. Geçen yılın aralık ayına göre ekmek, un, bulgur vb. gıda ürünlerinin fiyatları yüzde 4,91, et ve balık fiyatları yüzde 9,34 oranında arttı. Süt ve süt ürünlerinin fiyatlarında yüzde 36,95, meyve fiyatlarında yüzde 61,1, sebze fiyatlarında yüzde 17,43, bakliyat fiyatlarında yüzde 6,31artış oldu. Yağ fiyatlarının yüzde 10,1 oranında arttığı bu dönemde, diğer gıda fiyatlarında ise yüzde 14,31 oranında yükseliş yaşandı.
SON BİR YIL
Gıda harcamalarında bir önceki yılın aynı ayına göre (Mayıs 2018) göre ise yüzde 55,73oranında artış gözlendi.
Mayıs 2019 itibariyle son bir yıldaekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 24,39, et-balık fiyatlarında 20,7, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 52,98oranında artış kaydedildi. Bir yıl öncesine göre göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 24,48oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 122,25oranında, sebze fiyatları ise yüzde 134,59 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları yüzde 23,35 diğergıda fiyatları ise yüzde 23,03oranında arttı.