ANKARA (ANKA) – Anayasa Mahkemesi, milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarını kaldıran düzenlemenin iptal isteminin ret gerekçesinde TBMM kararlarının hukuki niteliği itibarıyla münferit birer parlamento kararı olduğunda duraksama bulunmadığı belirtildi. Kararda, TBMM'nin kanun dışındaki işlemlerini oluşturan parlamento kararlarından yalnızca TBMM İçtüzüğü ile yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ve milletvekilliğinin düşmesine ilişkin kararların iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurulabileceğinin Anayasa'da kabul edildiği ifade edildi.
Anayasa Mahkemesinin, bazı milletvekillerinin yasama dokunulmazlıkların kaldırılmasıyla ilgili anayasa değişikliğine ilişkin kanunun iptali ve yürürlüğün durdurulmasına dair yaptığı başvurunun reddetmesine ilişkin kararın gerekçesi Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlandı.
Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine ilişkin TBMM kararlarının hukuki niteliği itibarıyla münferit bir parlamento kararı olduğunun belirtildiği gerekçede, TBMM’nin kanun dışındaki işlemlerini oluşturan parlamento kararlarından yalnızca TBMM İçtüzüğü ile yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ve milletvekilliğinin düşmesine ilişkin kararların iptali talebiyle Anayasa Mahkemesine başvurulabileceğine dikkat çekildi.
Anayasa'nın 85. maddesi uyarınca inceleme yapılabilmesi için yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin bir parlamento kararının bulunması gerektiği ifade edilen kararda, buna karşın, iptali talep edilen kuralın, 316 milletvekili imzasıyla 12 Nisan 2016'da TBMM Başkanlığına sunulan "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" ile başlayan yasama süreci sonunda kabul edildiği bilgisine yer verildi.
-ŞARTLAR GERÇEKLEŞMEDİ-
Teklif ile başlayan sürecin, Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma başlığını taşıyan Anayasanın 175. maddesinin öngördüğü özel süreç olduğunun altı çizilen gerekçede, “Bu sürecin teklif, oylama, kabul ve yürürlüğe girme yönlerinden özel biçim koşulları olduğu gibi, bu süreç sonunda ortaya çıkan Meclis iradesine özel hukuksal sonuçlar bağlanmıştır. Bu suretle kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun esas yönünden denetimi olanaksız olup şekil yönünden ise 148. maddede belirtilen çerçeve içinde denetlenebilmesi mümkündür. Maddeye göre, Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından denetimi teklif ve oylama çoğunluğu ile ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususlarıyla sınırlıdır” denildi. Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların şekil bakımından denetiminin Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren 15 gün içinde Cumhurbaşkanı veya TBMM üyelerinin beşte biri tarafından istenebileceğinin altı çizilen gerekçede, somut iptal taleplerinde bu şartların gerçekleşmediğinin de açık olduğu vurgulandı.
-DENETLEME YAPILABİLMESİ OLANAKLI DEĞİL-
Anayasa’da değişiklik yapan bir kanunun Anayasa Mahkemesince denetiminin ancak açılan bir iptal davası ile mümkün olduğunun belirtildiği gerekçede, Anayasanın 85. Maddesi çerçevesinde denetleme yapılabilmesinin olanaklı olmadığı kaydedildi. Gerekçede, anayasa değişikliğine dair kanunun kabulü sırasında meydana geldiği iddia edilen şekil aykırılıklarının da ancak, usulüne uygun olarak açılan bir iptal davasının konusunu teşkil edebileceği belirtildi. Gerekçede, “Anayasa'da açıkça öngörülmüş bir dava yolu kapsamında denetim olanağı bulunan ve özel koşullara tabi tutulan Anayasa’ya aykırılık iddiasının, iptali talep edilen kuralın parlamento kararı niteliğinde olduğu ileri sürülerek Anayasa’nın 85. maddesine göre milletvekillerinin münferit iptal taleplerine konu edilmesi, Anayasa'nın 148. Maddesi hükmünün anlamsız ve işlevsiz hâle gelmesi sonucunu doğurur. Açıklanan nedenlerle, başvuru konusu 6718 sayılı Kanun’la Anayasa’ya eklenen geçici 20. maddenin, Anayasa’nın 85. ve 6216 sayılı Kanun’un 54. Maddeleri uyarınca iptali ve yürürlüğünün durdurulması taleplerinin reddi gerekir” denildi. (ANKA) (YE/ORH)